Semafor İhbar İşareti :(18)
Semafor tesisatı olan istasyonlarda giriş semaforunun açık veya kapalı olduğunu istasyona yaklaşan trene bildirmek amacıyla giriş semaforundan en az 500 - 1000 m. geriye (istasyonun ters istikametinde) konulur ve makinistler hareketlerini bu işarete göre düzenlerler. (19) Bu işaretler semaforlarla bağlantılı olup birlikte çalışırlar. 3-3,5 m. yüksekliğinde bir direk üzerine konulmuş, ortası sarı kenarı beyaz yuvarlak bir levhadır. Geceleri san ve yeşil ışık vermeleri
sağlanır

Semafor ihbar işaretinin, giriş semaforunun kapalı veya açık olduğunu bildirir iki durumu vardır:
a)Kapalı durumu:
Gündüz ortası san kenarı beyaz yuvarlak levhanın tren tarafından görülmesi (Şekil :37), kapalı olan giriş semaforunun önünde durulacağını, gece ise tren tarafmdan sarı ışık görülmesi (Şekil :38) kapalı olan giriş semaforunun önünde durulacağını bildirir.(20)
b)Açık durumu:
Gündüz trenin geldiği yönden levhanın yatık ve bir çizgi halinde görülmesi(Şekil :39), giriş semaforunun açık olduğunu ve istasyona girilebileceğini, gece ise tren tarafmdan yeşil ışık görülmesi (Şekil :40) giriş semaforunun açık olduğunu ve istasyona girilebileceğini bildirir.
Tünellerde ; semafor ihbar işaretinin konulacağı yer bir tünel içine rastladığı taktirde bu işaretin yalnız fener tertibatı, tünel duyan ile tren gabarisi arasına konur. Bu durumdaki semafor ihbar işaretinde yalnız gece işaretleri kullanılır. (21)
Semafor ihbar işaretinin geceleri arkasında görülen ve gün ışığı veren işaretin bir anlamı yoktur.
Pas İhbar İşareti : (22)
1 tipi emniyet tesisatında; diğer ihbar işaretine benzeyen ve çıkış semaforu ile akuple çalışan ikinci bir ihbar işareti daha vardır.
1 tipi emniyet tesisatı bulunan istasyonlarda ayrıca giriş semaforlarının hemen önüne konulmuş olan bu pas ihbar işaretleri, çıkış semaforlarınm açık veya kapalı olduğunu gösterir .(23)
Gündüz pas ihbar işareti levhasının yeşil yüzünün, gece ise; sarı ışığın, trenin geldiği yönden görünüşü çıkış semaforunun kapalı olduğunu gösterir.
Gündüz; pas ihbar işareti levhasının yere paralel olması, gece ise; yeşil ışığın trenin geldiği yönden görünüşü, çıkış semaforunun açık olduğunu gösterir. (Şekil :41)
Şekil :41
Semaforlar ve Montaj Tekniği:
Semaforlar giriş, çıkış ve geçiş hareketlerinde gece ve gündüz kullanılan bir işaret elemanıdır. Gündüz kanatların aldığı duruma göre, gece ise fenerlerinin renkleriyle işaret verirler. 1 , 2 veya 3 kanatlı olabilirler. Her kanadın birer feneri mevcuttur. Verebilecekleri işaret sayısı kanat sayısı kadardır.
Semaforlar; 8 metre uzunluğunda aralan kafesle örülmüş 4 adet L demirinden örülmüş kesik piramittir. Kanatlar kesik piramidin küçük tabanı yakınındadır. Büyük tabanı semaforun dikildiği temel işini görecek bir kare prizmaya eklenir. Bu kısım statik kurallarına göre açılacak bir çukur içine ya taşla ya da toprakla gömülür veya betonlanır.
Semafor dikilmesinde dikkat edilecek en önemli nokta; semafor ekseninin düşey durumda olmasıdır. Bu da temel prizmanın düşey durumda görülmesi ve temel üzerinde dikilecek kesik pramidin, prizma ekseni ile çalışmasıyla sağlanır. Bu da imalat sırasında çok fazla dikkati gerektirir.
Semafor kanatlarının iki durumu vardır; biri olumlu diğeri olumsuz olanıdır. Tek kanatlı bir semaforda semafor kanadının yere paralel olması olumsuz durumudur. Çift kanatlı bir semaforda ise üsteki kanadının yere paralel diğer kanadının düşey durumda olması olumsuzluğunu gösterir. Semafor kanatlarının, üstekinin veya her ikisinin semafor ekseni ile üst taraftan bir açı teşkil etmesi, işaretin olumlu durumunu belirtir. Semafor kanatlarının bu konumları alması eksantrik kanatlı tahrik kasnakları ile temin edilir.
Kural olarak tek kanatlı semafor çıkışlarda, çift kanatlı semafor ise girişlerde kullanılır. Girişte çift kanatlı semaforun üsteki kanadının 45° eğik duruma gelmesi trenin hattı cariye gireceğini belirtir. Her iki kanadın da 45° eğik durumu almaları katarın barınma yoluna gireceğini gösterir. Çıkışta tek kanatlı semaforun kanadının 45° eğik durumu alması ilgili yoldan çıkışın serbest olduğunu belirtir.
Çıkış semaforları limit taşının gerisinde iki hat ekseninin 4435 mm. olduğu yere konulabilir. Emniyet bakımından bu miktar 4500 mm. ‘ye tamamlanır. Eğer bir istasyonda ikiden fazla yön varsa bu gibi durumlarda trenin gideceği yönü belirtmek amacıyla B’ ve C’ semaforları gibi çift kanatlı semaforları koymamız gerekir. 2. yoldaki bir trenin B yönünde gönderilmesi için B’ semaforunun birinci kanadı açılır. C yönüne çıkış için B’ semaforunun çift kanadı açılır. Kural olarak hattı cari durumundaki yön için birinci kanadın açılması gerekirse de bunun tersinin yapılması durumunda da tren emniyeti bakımından bir sakınca olmadığı görülmektedir. Ancak doğru şekli birinci tiptir.
Eksantrik Kasnağı:
Semafor kanatlarının değişik durum almaları eksantrik kanatlı tahrik kasnaklarıyla sağlanır. Bu kasnaklar semaforun en önemli parçalarından biridir. Kumanda donanımından iletken tellerle kendisine gelen ve kendisinde dairesel olarak aktarılan hareketi, eksantrik kanatlan ve birer uçları bu kanatlara uyarak hareket eden gönyeler yoluyla, kısmen doğrusal olarak tahrik çubuklarına geçirmeye yararlar.
Tahrik çubukları bu hareketi kanatlara iletir. Böylece kanatlar yatay ve düşey konumdan 450 ‘lik eğik konuma geçerler. Şekillerden de anlaşılacağı gibi tek kanatlı bir semaforda kanat, kasnağın bir yana dönmesiyle açılır. Çift kanatlı semaforlar da ise kanatlardan birinin veya ikisinin birden açılmasına göre değişik istikametlerde döndürülür. Kasnak sağa doğru dönerse kanatlardan biri açılır ki bu durumda tek kanatlı veya çift kanatlı semaforun tek kanadı eksantrik etkisi altındadır. Diğer kanat böyle bir etki altında olmadığı için hareketsizdir. Kasnak sola doğru dönerse kanalların her ikisi birden açılır. Bu durumda gönyelerin her ikiside eksantrik etkisi altındadır.
Semafor Feneri:
Fenerler genellikle petrol lambası ile ışıklandırılır, büyük istasyonlarda elektrikle aydınlatılmaktadır.Ancak bugün hemen hemen hepsi elektrikle aydınlatılmaktadır. Fenerlerin verdiği ışık önlerine getirilen renkli plastik levhalarla veya camlarla renklendirilir. Camlar kanatlardan aldıkları hareketlerle sabit duran fener önüne gelirler veya ayrılırlar. Birinci kanat “ dur “ konumunda ise fener önüne kırmızı cam gelir, ikinci kanat” dur” konumunda ise fener önü kapalıdır. Şu halde çift kanatlı bir semaforda her iki işaret için “dur” konumu aynıdır.
Geç “konumunda ise; 1. kanat 45° eğik konumunu almak üzere yukarı kalkarken, ona bağlı olan “g” çatalı “s” mafsalı çevresinde döner, “g” çatalının bu hareketi renkli levha veya camları üzerinde taşıyan bir noktası mafsal, diğer noktası çatal içindeki pime bağlı saçı, mafsal noktası çevresinde döndürür. Bu dönüşe bir denge ağırlığı da yardım eder. Böylece fener önündeki kırmızı cam uzaklaşır, yerini yeşil cama bırakır.
İkinci işaretin olumlusunu vermek: yani kanatlar 45° eğik konuma gelmek üzere 1. kanat yukarı kalkarken 2. kanat da aşağı inecektir. 2. kanat aşağı inerken fener önüne renkli yeşil cam gelir. 1. kanat 45° eğik konumda olduğundan bunun feneri de yeşil göstermektedir.
Bu durumda çift kanatlı bir semaforda her iki kanadın açık durumunda iki yeşil ışık, bir kanadın açık durumunda ise yalnız üstteki yeşil ışık verir. Her iki kanat kapalı iken semafor üst feneri kırmızı yanar, diğer fener görünmez.
İ Tipi Tesis Montajı İş Takip Sırası:
1- Bölge tesbiti,
2- Bu bölgede, eldeki mevcut malzemeye göre istasyonun belirlenmesi,
3- Seçilen istasyondan kumanda aletinin yerleştirileceği odanın belirlenmesi ve odanın durumuna göre temel plan krokisinin çizilmesi,
4- İstasyon yoi planlarının hazırlanması,
5- Yol planına göre montaj planı krokisinin çizilmesi,
6- Eldeki krokilere göre son bir kez yerinde inceleme yapılması,
7- Temel ve montaj planın aydıngere çizilmesi.



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
(18) TCDD İşaret Yönetmeliği, sf. 12-13-14, mad. 16, 1980.
(19) İşaretlere Mahsus Umumi Talimatname, sf. 27, mad. 21/1, 1964.
(20) TCDD Seyrüsefer Talimatnamesi, sf.67-68, mad. 44/7, 1982.
“Emniyet tesisatı ile donatılmış bir istasyonda ihbar işareti kapalı görülürse, makinist
makine düdüğü ile bir dikkat işareti verdikten sonra, her an treni durdurabilecek bir süratle semafora kadar ilerler semaforda kapalı ise, bunun önünde durur.
(21) Işaretlere Mahsus Umumi Talimatname, sf. 28, mad. 21/1-e, 1964.
“Tünellerde gündüz işareti kullanılmadığından tüneller içinde ihbar işaretinin yalnız fener
düzeneği tünel duyan ile vagon gabarisi arasına kurulmuştur. bunlar gece ihbar işaretinin
gösterdiği ışıklan gösterir.”
(22) Işaretlere Mahsus Umumi Talimatname, sf. 28, mad. 2 1/2, 1964.
(23) TCDD İşaret Yönetmeliği, sf. 13-14, mad. 16, 1980.
açılırsa makinist bir dikkat işareti vererek istasyona doğru ilerler. “