Mesafe Tayin Levhası:
Mesafe tayin levhası; ileri koruma, ileri ihbar işaretleriyle durup kalkma (D) feneri bulunan istasyon ve yerlerde, bu işaretlere yaklaşıldığını trene bildiren, beyaz zemin üzerinde siyah meyilli çizgiler bulunan dikdörtgen şeklinde Ievhalardır.(12)
Bu levhalar, yaklaşıldığını bildireceği işaretlerin 100 m. ilerisinden ve bir çizgiden başlanarak sıra ile 100’er metre aralıklarla, gabari dışına ve hattın makinist tarafına konulur.(13) (Şekil :8)
Bu işaretlerin yaklaşma bildirisi:
a)Üç çizgilisi işaretlere 300 m. kaldığı, b)İki çizgilisi işaretlere 200 m. kaldığı, c)Tek çizgilisi 100m. kaldığı,
d)Beyaz zemin üzerine siyah (X) görünüşü ise işarete gelindiği, şeklindedir.
işaretli dikdörtgen levhanın görünüşü ise işarete gelindiği şeklindedir.

C- TOROS TİPİ MEKANİK SİNYAL SİSTEMLERİ:
Toros tipi mekanik sinyal sistemleri, trenlerin istasyonlara giriş ve çıkışlarını düzenlemek için tesis edilmiş olup, giriş semaforlarından (özel durumlar dışında çıkış semaforu yoktur) meydana gelmiştir.
Toros tipi mekanik sinyal sisteminde semaforların sinyal bildirisi şu şekildedir: (14)
1-Giriş Semaforu:
Giriş semaforu başmakastan 200-300 rn. ileriye kafes direk üzerine konulmuş
1 - 2 veya 3 kollu (kanatlı) dur. Kolların ön ve arka yüzlerinin ortası beyaz kenarları kırmızıdır. Bu işaretlerin kapalı ve açık olmak üzere iki durumu vardır:
a)Kapalı durumu:
Gündüz eri üstteki kolun trenin geldiği yönden semafor direği ile 90° açı yapacak şekilde durması (Şekil :9),

 

gece ise trenin geldiği yönden kırmızı ışığın görülmesi (Şekil :10),

semaforun kapalı olduğunu ve mutlaka bu işaretin önünde durulmasını emreder.
b)Açık Durumu:
Gündüz, üstteki tek kolun trenin geldiği yönden semafor direği ile 135 O açı yapacak şekilde kalkık durumda görülmesi (Şekil :11), makaslardan sapma yapmadan istasyonun doğru yoluna girileceğini bildirir. İki kolun semafor direği ile 135 ° açı yapacak şekilde kalkık durumda görülmesi (Şekil :12) makaslardan sapma yaparak, tesisata bağlı bir barınma yoluna girileceğini bildirir. Semaforun uç kolunun kalkık görülmesi (Şekil :13) ise ikinci bir sapma yapılacağını belirtir.
 

Gece ise bir yeşil ışığın görülmesi (Şekil :14) makaslardan sapma yapmadan doğru yola, iki yeşil ışığın üst üste görülmesi (Şekil :15) makaslardan sapma yaparak tesisata bağlı bir barınma yoluna girileceğini bildirir. üst üste üç yeşil ışığın görülmesi (Şekil :16) ise ikinci bir sapma yapılacağını belirtir.
 

2-Çıkış Semaforu:
Eğer gerekli görülerek çıkış semaforu kullanılıyorsa; çıkış semaforu, trenin gidiş istikametine göre, kamanda ettiği yolun, sağ limitinin iç tarafına konulmuştur. Genellikle tek kollu olup özellik gösteren istasyonlarda iki kollu da olabilir (Şekil :17). Şekil itibariyle giriş semaforunun aynıdır.

Bu işaretin de kapalı ve açık olmak üzere iki durumu vardır:
a)Kapalı durumu:
Gündüz kolun semafor direği ile 90 açı yapacak şekilde durması (Şekil :18), gece ise trenin geldiği yönden kırmızı ışığm görülmesi, semaforun kapalı olduğunu ve bu yoldan çıkış yapılamıyacağını bildirir.
 

b)Açık Durumu:
GÜNDÜZ kolun semafor direği ile 1350 açı yapacak şekilde kalkık durumda görülmesi (Şekil :20), gece ise yeşil ışığın görülmesi (Şekil :21), çıkış semaforunun açık olduğunu ve bu yoldan çıkış yapılabileceğini bildirir.

Semafor işaretinin geceleri arkasında görülen ve gün ışığı veren işaretin bir anlamı yoktur.
SİSTEMİN ÖZELLİKLERİ:
Toros tipi mekanik emniyet tesisatı, bir istasyonun korumaya alınması ve tren trafiğini emniyetle temin etmek amacıyla 1 tipi mekanik emniyet tesisatının kurulmasına gerek olmayan istasyonlarda, bu tesisin yerine kullanılır.
Toros tipi mekanik emniyet tesisatında:
1 Makaslar makasçı tarafından tahrik edilir ve semafor, makas kilitleriyle ankleşe olduğundan, semafor açılırken makas kilitlenir.
2-Trenlerin istasyonlara giriş ve çıkışlarında makas iğne uçları kilitlenir.
3-Kumanda aleti yoktur, tahrik aleti vardır.
4-Makas tahrik aleti yoktur.
5-Aynı anda ikiden fazla sevk ve kabül yapılamayan istasyonlarda kullanılması mümkündür.
6-Maliyeti düşüktür.
7-Özel durumlar dışında çıkış semaforu yoktur.
8-İstasyonun her iki tarafından aynı anda tren alınamaz.
9-iğne ucundan istasyona girişlerde bütün makaslar kilitlenir.
10-Makaslara giriş ve çıkışlarda trenin hızı 40 km/s. ‘i geçemez.
SİSTEMİN AÇIKLAMASI VE KULLANILMASI 15)
Bu sistemin çalışması prensip itibariyle 1 tipi sistemin aynıdır. Makasları topla veya istasyondan manivela ile tahrik edilir. Semaforlarla donatılmıştır. Bu istasyonlarda, emniyet tesisatı işaretlerinin görünen kısmı 1 tipi tesisin aynısıdır. Bu tür tesisat istasyon binası önüne konulmuş manivelalarla idare edilir.
Bu tesisatta kullanılan tahrik manivelaları; makas, kilit, semafor ve irtibat manivelası olmak üzere dört çeşit olup bir diğerinin aynıdır.
istasyona bir yönden tren kabul edilmek istendiğinde, sistemde yapılması gerekli işlem sırası ve şekli şöyledir:
1-Makaslar topla tahrik ediliyorsa makasçı; anklaşman tablosunda gösterildiği gibi makasları trenin yönüne göre tanzim eder.
Eğer makaslar istasyondan idare ediliyorsa döner manivela ile makaslar trenin yönüne göre, anklaşman tablosuna uygun olarak hareket memurunca tanzim edilir.
2-Kilit manivelası çevrilerek makasın iğne uçları kilitlenir.
3-Trenin yönüne ait olan semaforun açılabilmesi için irtibat manivelası çevrilir.
4-Bu suretle, serbest kalan semafor manivelası çevrilerek trene serbest yol gösterilir (Tesisat normal durumunda iken makaslar serbest ve semaforlar kilitlidir).
Toros tipi tesisatın çalışmasını daha iyi anlamak için bir örnekle açıklayalım.
Yenice istasyonunun 4. yoluna, Durak yönünden gelen bir treni kabul etmek için (Şekil :22);
1) 1 nolu makas (+), 3 nolu makas (-t-), 5 nolu makas (-) ve 7 nolu makas (-t-) konumlarında olması gerekir. 0 halde sadece 5 nolu makas (-) konuma getirilmeli, diğer 1,3 ve 7 nolu makaslar bulundukları konumda kalmalıdır.
2) 1, 5 ve 7 nolu makaslar, tren tarafından iğne uçlarından ökçeye doğru çiğneneceğinden kilitlenmesi gerekir. (1 -1-) makas kilidi manivelası sağa, (5 -, 7
-t-) makas kilit manivelalarını sola çevrilerek makasların kilitlenmesi temin edilmiş olur. 3 nolu makas tren tarafından ökçeden çiğnendiğinden kilitlenmesine gerek yoktur. Kilitlenecek makasların işaretleri ank tablosunda ve olarak gösterilmiştir. (-t-) ve (-) işaretleri trenin geçeceği yolda olmayıp anklaşman tertibatı gereği çevrilmesi gereken makaslara aittir.
3) Makaslar tanzim edildikten sonra (a 3) irtibat manivelasını sağa çevirerek (a 2/3) semafor manivelası serbest bırakılır.
4) A 2/3 semafor manivelası sola çevrilerek trene serbest yol gösterilir. Trenin istasyona girmesine takiben, tesisat manivelalara semafordan başlayarak birer birer bu sıra ile normal konuma getirilir. Bütün manivelalar birbiriyle ankleşe olduğundan bu sıranın dışında manivelaları çevirmek mümkün değildir.

istasyonuna toros tipi mekanik emniyet tesisatı montajı için gerekli malzemeleri gösteren örnek keşif:
Tasnif No: Malzemenin Adı: Miktarı
19.20.01 Ayar civatası 4 m/m tel için (komple) 10
19.20.11 Tel ayırma raptiyesi 8
19.20.12 Hattı havai köşebendi (1000m/m uzunl.) 230
19.20.14 Tekli travers 230
19.20.16 Mesnetli ikili makara (komple) 174
19.20.19 Mesnetli dörtlü makara 56
19.20.40 Sinyal hatlan için galvanize çelik tel 4 m/m çaplı 580
19.20.42 Sinyal ve makas için galvanize çelik kablo 5 m/m çaplı 58
19.21.01 240 m/m çaplı bir çift makaralı tebdil sandığı 5
19.21.04 İki çift makaralı tebdil sandığı 2
19.22.03 tki cihete birer çift makaralı tebdili istikamet sandığı 4
19.24.01 Sinyal hatları harici tel germe aleti 4
19.28.01 Kanal No.1 30
19.28.03 Kanal No.2 8
19.28.07-08 Kanal No.4 6
19.28.121 Kanal No.l mesnedi 30
19.28.122 Kanal No.2 mesnedi 8
19.28.124 Kanal No.4 mesnedi 6
19.28.142 Kanal No.2 kasası 1
19.36.01 Dişli makas kilidi kasasıyla beraber 2
19.36.20 Intiha makas kilidi 2
19.39.55-60 Föğle tip temel laması 8
19.45.11-17 Makas dili anklaşman el kilidi 2
19.45.40-66 Kumanda aleti anklaşman kilidi 2
19.50.01 Tayini mesafe levhaları 2
19.52.01 İhbar işareti 3,5 m. yüksekliğinde (komple) 2
19.55.01 Tek kanatlı kafesli semafor (komple) 4
19.56.02 Çift kanatlı semafor, akupi. tahrik tertibatlı(komple) 2
19.81.04 Toros tipi kumanda aleti, 4 manivelalı 1
06.72.31 Sargı teli 4
06.86.01 Lehim 5
09.38.18 Semafor feneri 8
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(12) TCDD İşaret Yönetmeliği, sf. 10-Il, mad. 14, 1980.
(13) İşaretlere Mahsus Umumi Talimatname, sf. 24, ınad. 17, 1964.
(14) TCDD İşaret Yönetmeliği, sf. 14-15-16-17, mad. 17, 1980.
(15) Emniyet Tesi Muvakkat Talimatnamesi, sf. 22-23, mad. 6/22-23-24, 1935.